Η Κύθνος με την πλούσια ιστορία της έχει να επιδείξει μια πληθώρα αρχαιολογικών χώρων με μεγάλο ενδιαφέρον.
Κατά πολλούς ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος του νησιού βρίσκεται στα βορειοδυτικά του νησιού και ταυτίζεται με την αρχαία πρωτεύουσα του νησιού. Τα αρχαιολογικά ευρήματα πλούσια και θα μπορέσουν να τα θαυμάσουν σύντομα οι επισκέπτες στο καινούργιο αρχαιολογικό μουσείο που κτίζεται. Εξέχουσα θέση κατέχει το σημαντικό ιερό της Δήμητρας στην κορυφή της Ακρόπολης καθώς και οι υπόγειες δεξαμενές για τη συλλογή του νερού της βροχής. Η έκταση που καταλαμβάνει ο αρχαιολογικός χώρος είναι περίπου 385 στρέμματα και περιλαμβάνει τη βραχονησίδα Βρυοκαστράκι που ήταν συνδεδεμένη στην αρχαιότητα με το νησί της Κύθνου.Το Βρυόκαστρο εγκαταλείφθηκε περίπου τον 7ο αιώνα μ.Χ. όταν οι κάτοικοι μετοίκησαν στο Κάστρο της Ωριάς.
Περισσότερα για το Βρυόκαστρο...
Ο αρχαιολογικός χώρος του Μαρουλά βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού κοντά στα Λουτρά. Είναι ο μοναδικός υπαίθριος οικισμός αυτής της περιόδου που έχει βρεθεί στην Ελλάδα. Αποτελείται από κυκλικές κατοικίες και τάφους. Το πιο πιθανό είναι να ήταν ορμητήριο ή σταθμός ανεφοδιασμού.
Περισσότερα για τον αρχαιολογικό χώρο Μαρουλά...
Βρίσκεται στο βόρειο μέρος του νησιού πολύ κοντά στη Χώρα. Ήταν η πρωτεύουσα του νησιού κατά τον Μεσαίωνα από τον 7ο έως τον 16ο αιώνα μ.Χ.. Παλιά ονομάζονταν Κάστρο της Θερμιάς όπως ήταν και η παλιά ονομασία της Κύθνου. Η θέση αυτή φαίνεται πάντως να κατοικούνταν από τους προϊστορικούς χρόνους. Σήμερα φαίνονται μόνο τα ερειπωμένα τείχη και κάποιες κατοικίες, ενώ σώζονται οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Καραλεούσας.
Περισσότερα για το Κάστρο Ωριάς...
Μία από τις σημαντικότερες θέσεις της πρωτοκυκλαδικής περιόδου που βρίσκεται στη απόκρημνη βορειοανατολική πλευρά του νησιού. Χρονολογείται περίπου στο 3.000 π.Χ.. Μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί 20 κυκλικές κατασκευές από σχιστόπλακες οι οποίες περικλείουν μεταλλευτικούς κλιβάνους όπως και ένα ορυχείο εξόρυξης χαλκού στο ακρωτήρι Τζούλη. Αυτές οι ανασκαφές δίνουν στην Κύθνο πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της πρώιμης μεταλλουργίας.
Στο νησί της Κύθνου υπάρχουν διάσπαρτοι Πύργοι (περίπου 30) ορθογωνίου και κυκλικού σχήματος της κλασσικής περιόδου. Οι πιο γνωστοί είναι αυτοί στη θέση Πύργος κοντά στη Χώρα και ο Παληόπυργος στη θέση Άσπρα Σπίτια ή Άσπρα Κελιά.
Στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού και κοντά στην παραλία Κάστελλα έχει ανακαλυφθεί αρχαία ακρόπολη. Δυστυχώς το μόνο που διασώζονται είναι τα ερείπιά της σε κοντινό λόφο. Η ανασκαφή έδειξε πως ιδρύθηκε κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους και εγκαταλείφθηκε στο τέλος της αρχαϊκής περιόδου.