Έθιμα της Κύθνου

Τα ήθη και τα έθιμα κάθε τόπου στην Ελλάδα είναι ξεχωριστά και έτσι ακριβώς συμβαίνει και στην Κύθνο όπου οι παραδόσεις παραμένουν ζωντανές και οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να μυηθούν σε αυτές. Το Πάσχα, ο γάμος, οι απόκριες καθώς και οι Φωτάρες των Αγίων Θεοδώρων είναι μόνο μερικά από αυτά. Φυσικά, όπως συμβαίνει και σε κάθε γιορτή, τα έθιμα συνοδεύονται από παραδοσιακά εδέσματα και γλυκά καθώς και χορό με παραδοσιακές κυκλαδίτικες μελωδίες.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τα πιο γνωστά παραδοσιακά έθιμα της Κύθνου.

Απόκριες στην Κύθνο

Οι Απόκριες αποτελούν για όλους τους χριστιανούς μια ευκαιρία να ξεφύγουν από την καθημερινότητα. Στη Δρυοπίδα διοργανώνονται εορταστικές εκδηλώσεις όπου οι νέοι του χωριού φορώντας τις παραδοσιακές στολές της Κύθνου χορεύουν τον “μπάλο” στα καλντερίμια και τα σοκάκια του χωριού. Στη Χώρα οι κάτοικοι φορούν αυτοσχέδιες αποκριάτικες στολές ενώ σε όλο το νησί στήνονται ψησταριές στις πλατείες όπου μπορείτε να τσικνίσετε!

Την Κυριακή της Αποκριάς στη Χώρα υποδέχονται τον “Λαζάνη” ή βασιλιά καρνάβαλο και στη Δρυοπίδα στήνεται ένα παραδοσιακό τρικούβερτο γλέντι.

Κυριακή της Ορθοδοξίας στην Κύθνο

Με ιδιαίτερες τιμές γιορτάζεται η Κυριακή της Ορθοδοξίας στη Δρυοπίδα όπου μετά την εκκλησία γίνεται περιφορά των εικόνων σε όλο το χωριό. Οι νέοι στολίζουν ένα καλάθι και συνοδευόμενοι από μουσικά όργανα περιδιαβαίνουν το χωριό όπου μαζεύουν αβγά ενώ οι σπιτονοικοκύριδες τους κερνάνε κρασί και μεζέδες.

Τα έθιμα του Πάσχα της Κύθνου

Το Πάσχα είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης και έτσι οι προετοιμασίες ξεκινούν από νωρίς. Τη Μεγάλη Πέμπτη ξεκινάει με το βάψιμο των αυγών καθώς και το ψήσιμο των λαμπριάτικων κουλουριών. Επίσης όλα τα σοκάκια του χωριού ασπρίζουν.

Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η παραδοσιακή περιφορά του Επιταφίου ενώ το Μεγάλο Σάββατο οι Θερμιώτικες πίτες. Οι Θερμιώτικες πίτες γίνονται μόνο στο νησί της Κύθνου όπου οι νοικοκυρές ανοίγουν φύλλο με τον πλάστη. Μέσα σε μια λεκάνη ζυμώνεται το ανάλατο φρέσκο θερμιώτικο τυρί μαζί με φρέσκα κρεμμυδάκια, άνηθο και αυγά. Οι πίτες γίνονται γλυκιές ή αλμυρές και ανάλογα με τη γέμιση έχουν και το αντίστοιχο σχήμα. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου όσοι έχουν συγγενείς που έχουν πεθάνει φέρνουν στην εκκλησία αυγά, κρασί και ψωμί τα οποία έχει διαβάσει ο παπάς και προσφέρονται σε επισκέπτες και συγγενείς. Το έθιμο αυτό ονομάζεται “συχώριο”. Το βράδυ της Ανάστασης όλη η οικογένεια μαζεύεται στο τραπέζι για να φάει τη σούπα που έχει γίνει από κατσικάκι ή αρνάκι.

Την Κυριακή του Πάσχα το παραδοσιακό έδεσμα περιλαμβάνει αρνί λεμονάτο στο φούρνο. Στην Κύθνο η μαγειρίτσα και το ψήσιμο του αρνιού δεν γίνονταν παραδοσιακά αν και τα τελευταία χρόνια αρκετοί είναι αυτοί που σουβλίζουν τον οβελία.

Τη Δευτέρα του Πάσχα εξελίσσεται το δρώμενο της Κούνιας, ένα παραδοσιακό έθιμο που γίνεται στην κεντρική πλατεία της χώρας. Στην πλατεία στήνεται μια μεγάλη κούνια στην οποία κουνιούνται νέοι και νέες φορώντας παραδοσιακές στολές. Όποιο ζευγάρι ανέβει στην κούνια δεσμεύεται ενώπιον του Θεού για τον γάμο του. Φυσικά η αναπαράσταση του εθίμου ακολουθείται με κεράσματα και παραδοσιακούς χορούς.

Γάμος στην Κύθνο

Ο γάμος αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός και φυσικά είναι μια ακόμα αιτία για γλέντι και χαρά. Τα έθιμα του γάμου στη Χώρα και τη Δρυοπίδα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και όλοι είναι καλεσμένοι: φίλοι, συγγενείς, γείτονες ακόμα και οι ξένοι. Στις προετοιμασίες βοηθάνε όλοι και γλεντούν δίνοντας τις ευχές τους στο νιόπαντρο ζευγάρι.

Το γλέντι ή φέστα ξεκινάει από την προηγούμενη μέρα του γάμου με τους φίλους και συγγενείς να προετοιμάζουν τα παραδοσιακά φαγητά του γάμου όπως το κοκκινιστό αρνάκι με πατάτες γιαχνί. Κατά την προετοιμασία στήνεται μεγάλο γλέντι με τη συνοδεία οργάνων όπως το λαούτο, η τσαμπούνα και το βιολί. Το γλέντι ολοένα και μεγαλώνει μιας και όποιος περνάει σταματάει να κεραστεί. Το απόγευμα της μέρας αυτής γίνεται και η μεταφορά της προίκας ή των καλών από το σπίτι του γαμπρού στο σπίτι της νύφης μιας και σύμφωνα με το θερμιώτικο έθιμο η προίκα της νύφης περιλαμβάνει και τη νέα κατοικία του ζευγαριού. Κατά την πορεία των νεόνυμφων από και προς την εκκλησία συνοδεύονται υπό παραδοσιακά γαμήλια τραγούδια που παίζονται από βιολί και λαούτο.

Στην εκκλησία ο παπάς προσφέρει στο ανδρόγυνο εκτός από κρασί αμύγδαλα και μέλι ενώ μετά το μυστήριο στου καλεσμένους προσφέρεται παστέλι. Το γλέντι συνεχίζεται όλη τη νύχτα αλλά και την επόμενη ημέρα καθώς το ζευγάρι κάνει βόλτα σε όλο το χωριό, συνοδεία οργάνων, επισκεπτόμενο σπίτι συγγενών και φίλων. Το απόγευμα το γλέντι καταλήγει στο σπίτι των κουμπάρων και μετά από την πατινάδα η κουμπάρα παίρνει την πιατέλα με το παστέλι για να καταλήξει στο σπίτι των νεόνυμφων.

Η “Φωτάρα” των Αγίων Θεοδώρων

Το έθιμο της “φωτάρας” παρουσιάζει ιδιαίτερο λαογραφικό ενδιαφέρον μιας και κατά τη διάρκεια του οι νέοι και οι νέες ανάβουν μια μεγάλη φωτιά και περνούν από πάνω της με στόχο να παραμείνουν γεροί και υγιής.

Πρωτομαγιά στην Κύθνο

Η Πρωτομαγιά είναι η γιορτή της άνοιξης και της ανθοφορίας και έτσι οι νέοι τη νύχτα μαζεύουν λουλούδια από τις αυλές με σκοπό να τα κρεμάσουν έξω από την πόρτα της κοπέλας για την οποία ενδιαφέρονται συνοδευόμενοι από μουσικά όργανα και τραγουδώντας τον σκοπό του Μάη:

ήρχεν ο Μάης μάτια μου,
ήρχε το καλοκαίρι,
ήρχε ο καιρός πουλάκι
που θα γεννούμε ταίρι.